10 mei 2015 – De conservatief David Cameron heeft de Britse verkiezingen gewonnen. Over de redenen van deze overwinning zal nog lang worden gebakeleid. In percentages halen de Tories ongeveer even veel als de vorige keer (ongeveer 36 procent), terwijl Labour licht vooruit gaat (ongeveer 31 procent). Maar in zetels uitgedrukt wint Cameron 24 zetels, en hij heeft er nu 12 meer dan nodig voor de absolute meerderheid, en kan dus alleen regeren. Labour daarentegen haalt in zetels de slechtste uitslag sinds 1987 (het verliest er 26).
Betekent dit een massale verschuiving naar rechts? Dat valt nog te bezien. Labour verliest er vooral aan de Schotse SNP, dat van 6 naar 56 zetels springt, terwijl de Conservatieven hun liberale coalitiepartner opeten (8 zetels, een verlies van 49), en zelfs een zetel afsnoepen van de UKIP dat nu nog 1 zetel heeft.
Volgens sommigen winnen de Conservatieven dankzij de economische groei die het laatste half jaar op gang is gekomen, en de lage inflatie, die de koopkracht van de gezinnen eindelijk weer wat ademruimte geeft. De kiezers hebben zich dan misschien wel wat snel laten verleiden. De productie per hoofd van de bevolking ligt nog steeds lager dan voor het uitbreken van de crisis. Volgens Martin Wolf van de Financial Times zou de Britse economie nu 16 procent groter zijn indien ze de laatste jaren het groeiritme van de jaren 1955-2007 had aangehouden. Het eiland heeft ook een probleem van productiviteit: het is de enige economie van betekenis waar de arbeidsproductiviteit de laatste jaren gedaald is. In november 2014 lag de productie er per uur 1,7 procent lager dan in februari 2008. Het gewicht van de dienstensector speelt allicht een rol in deze slechte prestatie. Sinds de crisis is de dienstensector nog 8,1 procent gegroeid, en de industrie 4,9 procent gekrompen.
Maar goed, Cameron heeft dus gewonnen, en we krijgen een referendum over het Brits lidmaatschap van de Europese Unie. Dit referendum wordt voorafgegaan door onderhandelingen met de Europese Unie, waarin Cameron zal proberen een aantal toegevingen af te dwingen “om Groot-Brittannië in de EU te houden”.
Deze onderhandelingen kunnen het sein worden om de EU definitief om te vormen tot een “Europa met twee snelheden”. Dat wordt dan een antwoord op een van de fundamentele contrtadicties van de EU: er is geen Europees volk, geen Europese nationale identiteit, en het wordt steeds moeilijker een uniform beleid op te leggen aan de veelvoud van volkeren en identiteiten in Europa “vanuit Brussel”. Maar het is geen democratisch antwoord, integendeel: in het centrum komt er dan een harde kern rond Duitsland, met een off-shore financieel centrum in Londen, en een periferie van zwakkere landen met lagere normen. Daarmee wordt definitief komaf gemaakt met de idee van een globale Europese democratie, maar het betekent ook geen terugkeer naar de nationale soevereiniteit, want “Brussel” blijft regeren.
Daarnaast zal Cameron waarborgen willen voor het verder floreren van de banken, aandelenfondsen en hedge funds die de City van Londen vormen. De lessen van de financiële crisis kan men dan wel definitief vergeten.
Tenslotte zal Cameron zich verzetten tegen elke regulering van de arbeidsmarkt, en maatregelen eisen die de migratie in de schoot van de EU verder snijden op maat van de behoeften van het bedrijfsleven (onder de vlag van de “strijd tegen het sociaal toerisme).
De komende onderhandelingen gaan dus over nog wel wat andere dan de plaats van Groot-Brittannië in de EU. De linkerzijde heeft er daarom alle belang bij dit dossier van dichtbij te volgen. We kunnen nu al de argumenten dromen waarmee men zal proberen links verzet tegen toegevingen aan Cameron de pas af te snijden: we hebben een sterk Europa nodig, zonder de Britten staat Europa een stuk zwakker op het wereldtoneel, in Europa hebben we de Britten nodig als tegengewicht tegen de Duitsers, enz. Dus steeds hetzelfde: linkerzijde, verzaak aan uw eisen in naam van het hogere belang van Europa.
Gelukkig heeft ook Cameron zijn problemen. Nu hij alleen kan regeren, dus zonder de lib-dems, wordt het gewicht van de harde backbenchers in zijn eigen partij misschien groter, zodat Cameron minder soepel kan manoeuveren. Bovendien zit hij met een Schots probleem.
Maar hoe moeilijker Cameron het heeft, hoe groter de roep zal zijn van de “ware Europeanen” om hem te helpen.
Het wordt voor links ongetwijfeld een ingewikkelde strijd. Hoog tijd dus voor de continentalen om de banden met de linkerzijde op het eiland aan te halen. In het kader van het Europees Soiaal Forum zijn al vele banden gegroeid, maar de nood is nu echt aan de man. (fs)