24 oktober 2018
In de media van continentaal Europa moet men niet zoeken naar veel begrip voor Brexit. Alleen die excentrieke eilanders kunnen het in hun hoofd halen ‘Europa’ de rug toe te keren, daarbij geholpen door een flinke dosis racisme. Nu het te laat is beginnen ze in te zien welke dwaasheid ze begingen; als ze dachten cadeautjes te krijgen van onze Europese onderhandelaars hebben ze het flink mis!
Dit soort opvattingen ligt natuurlijk in de lijn van de ideologie van het EU-establishment, klakkeloos verder verspreid in de media en het credo van zowat alle ‘redelijke’ politici. Voor de rest beperkt de verslaggeving over de Brexitonderhandelingen zich tot het ingewikkelde kluwen aangaande het ‘Chequers plan’, de grens met Ierland, het financiële plaatje, de steun voor premier May enzovoort.
In die omstandigheden is het misschien nuttig erop te wijzen dat er ook uit Britse academische, artistieke en journalistieke kringen steun is voor een Brexit, als een unieke kans voor links om het land een andere, meer democratische en sociale koers te laten varen; voorwaarde is evenwel dat het initiatief niet langer aan May en haar (verdeelde) Tories wordt overgelaten. In juni publiceerde de groep initiatiefnemers een oproep, The Full Brexit, “voor volkssoevereiniteit, democratie en economische vernieuwing”; onze Nederlandse vertaling ervan vindt u hieronder.
De standpunten uitgedrukt in deze oproep zijn verre van radicaal: verdediging van de parlementaire democratie en (niet geëxpliciteerde) sociale hervormingen. Maar hun terechte stelling dat voor de realisatie van deze elementaire eisen een breuk met de EU nodig is, gaat in tegen de overheersende opvattingen binnen de continentale linkerzijde over de ‘hervormbaarheid’ van de EU. Het is ook interessant dat de initiatiefnemers uitdrukkelijk banden willen smeden met links op het continent.
Op de website van The Full Brexit vindt men ook een aantal interessante voorstellen over hangende Brexitkwesties. Over EU burgers die in het Verenigd Koninkrijk verblijven wordt bijvoorbeeld gesteld (proposal #1) dat de twijfels gezaaid over hun toekomst aldaar ‘schandalig’ is, en dat er een eenvoudige oplossing bestaat: de toekenning volgens een fast trackprocedure van het Britse burgerschap. En wat de immigratie van niet-EU burgers betreft luidt het in proposal #4: this can be an opportunity to open Britain’s borders to anyone who wants to work here – not just European citizens. De website bevat nog andere rubrieken die het opvolgen waard zijn.
The Full Brexit
Stichtingsoproep
Brexit biedt een historische kans op een democratische en economische vernieuwing. Deze kans wordt verkwanseld door de Britse politieke klasse. Full Brexit zal radicale argumenten naar voren brengen voor een duidelijke breuk met de Europese Unie. In plaats van de behoudsgezinde nostalgie van de eurosceptici zullen onze argumenten de belangen van de werkende klasse – de meerderheid van de burgers - in het centrum plaatsen van ons pleidooi voor een democratische Brexit.
In het EU-referendum grepen Britse kiezers de kans om te protesteren tegen een politiek die geen echte alternatieven biedt, en tegen een economisch model dat veel mensen in de steek laat. De slogan van de Leave campagne, take back control, had een weerklank bij miljoenen mensen die hun belangen niet meer vertegenwoordigd zien in de Britse politiek. Omwille van deze opstand werden voorstanders van Leave uitgemaakt voor gedupeerden en racisten. Full Brexit komt op voor en met de meerderheid van het Britse volk, niet alleen voor de Leavers, maar ook voor wie Remain stemde en denkt dat de uitslag moet gerespecteerd worden, en voor iedereen die hunkert naar een betekenisvolle politieke en economische verandering.
Eurosceptici beklagen er zich terecht over dat een machtige elite van het Remain-kamp samenspant om Brexit te saboteren. Maar dat is niet de belangrijkste reden waarom Brexit op drift is. De werkelijke reden is dat het de volledige politieke klasse ontbreekt aan een duidelijke visie op de Britse toekomst, zodat de meeste Britse burgers niet werkelijk vertegenwoordigd zijn.
Politieke partijen die de band met gewone mensen verloren hebben trokken zich terug in beleidsnetwerken van de Europese Unie. Na tientallen jaren integratie kunnen weinig politici, ambtenaren of academische experten zich enige toekomst voorstellen buiten de EU. Maar ook rechtse voorstanders van Leave hebben geen positieve visie. Nostalgisch gepraat over ‘Global Britain’ heeft alleen geleid tot steriele argumenten over vrijhandelsakkoorden als alternatief voor de interne markt en de douane-unie. Dit getwist over handel miskent de problemen die aanleiding gaven tot de Brexit.
De problemen van lage investeringen, stagnerende lonen en een verouderde infrastructuur die onze steden en gemeenten teisteren vereisen een veel fundamentelere herbeschouwing van het Britse economische en politieke model. Omdat ze geen idee hebben hoe de dieperliggende problemen aan te pakken vallen politici van alle windstreken terug op conservatieve posities, zodat er zo weinig mogelijk verandert; ofwel willen ze volledig lid blijven van de interne markt, of ze willen de regulering in overeenstemming brengen, meestal met de bedoeling om gevestigde belangen te beschermen, zoals die van de Londense City.
Dit gebrek aan visie is een bedreiging voor de kans die in Brexit steekt om ons politiek en economisch leven te vernieuwen. De regels van de EU zijn niet neutraal, ze houden een resem neoliberale regels in die een strenge beperking betekenen voor een regering om te vernieuwen, experimenteren en de bekommernissen van de kiezers aan te pakken. Zich niets aantrekken van de grieven van de kiezers betekent een aantasting van de representatieve democratie. Brexit is een buitenkans om daar verandering in te brengen. Maar als deze kans verkwanseld wordt zal het publiek er terecht de conclusie uit trekken dat stemmen niets uithaalt. Dan trekt men zich nog meer terug, er komt nog meer cynisme en het populisme, dat elders in de EU zijn opmars maakt, zal omhoogveren met alle gevaren voor wat rest van onze parlementaire democratie.
Er is dringend nood aan een antwoord op de logica van ‘Er is geen alternatief’ (There is no alternative), en het antwoord moet van links komen. Full Brexit is geen politieke partij. Er is geen volledig akkoord over elke beleidslijn of elk document dat op onze website verschijnt. Maar we zijn het eens over twee dingen: dat het de rol van links is om de architecten te zijn van een betere, democratischere toekomst, en dat er een duidelijke breuk met de EU nodig is om die kans te kunnen grijpen.
In dat perspectief zullen we analyses bieden van de huidige politieke situatie en voorstellen doen voor de toekomst. We zullen ons in verbinding stellen met het publiek, met politici en met iedereen die onze democratische bekommernis deelt. En we zullen dit doen in solidariteit met links in andere Europese landen om zo een echte internationalistische en democratische politiek te ontwikkelen van nationale soevereiniteit.
Brexit biedt een kans zonder weerga om Groot-Brittannië ten goede te veranderen. Doe met ons mee in deze opdracht!
Zeer interessante bijdrage over een linkse Brexit. Bij de initiatiefnemers staan 3 namen die inhoudelijk zeer sterk zijn, te weten; Thomas Fazi met grote kennis van Europese en Italiaanse ontwikkelingen, hetzelfde geldt voor Costas Lapavitsas die goed thuis is in o.a. de Griekse ontwikkelingen en Philip B. Whyman die met zijn boek The Political Economy of the European Social Model (2012) furore maakte en liet zien dat het neoliberalisme steeds dominanter werd in het EU beleid ten koste van het ESM!