4 maart 2021 – Berlijn is niet alleen de hoofdstad van Duitsland, maar het ziet er steeds meer naar uit dat Berlijn het Europese centrum van het verzet tegen hoge huurprijzen en woningarmoede wordt. Goed georganiseerde burgerinitiatieven en mobilisering van onderuit leidden een jaar geleden al tot de bevriezing van de huurprijzen gedurende vijf jaar in de Duitse deelstaat Berlijn; daarvoor werd een wet uitgevaardigd (bekend als Mietendeckel, huurplaffonering) door de rood-rood-groene Berlijnse deelstaatregering, die de eis van de burgerbeweging tot de hare had gemaakt. Voor ongeveer anderhalf miljoen gezinnen wordt de vrees voor te hoge huurlasten daardoor enigszins verminderd.

Maar de huurcollectieven gingen daarna niet op hun lauweren rusten. Een van de belangrijkste daarvan voerde haar vroegere campagnes ook al onder het motto  Deutsche Wohnen & Co enteignen . ‘Deutsche Wohnen’ moet men weten is een beursgenoteerd bedrijf dat in Berlijn alleen al meer dan 100.000 woningen bezit; de cijfers tonen aan dat een huurder maandelijks 177 € betaalt aan de aandeelhouders van Deutsche Wohnen.  Dit kapitalistisch bedrijf onteigenen is dus wel een zeer ambitieuze slogan, en als men er de ‘&Co’ bij telt gaat het over maar liefst 240.000 woningen.

Maar het vastberaden collectief schuwt geen moeite om van de slogan een realiteit te maken. De weg daarnaartoe is lang en onzeker, maar verleden week werd de eerste stap gezet. De bedoeling is om de wettelijke mogelijkheid van een volksreferendum te benutten en hierdoor voldoende politieke druk op de Berlijnse overheid (Senat) uit te oefenen om van de onteigening een feit te maken. De uitdaging is groot. Het referendum, dat samen met de Bondsdag- en Berlijnse deelstaatverkiezingen op 26 september gepland is, moet eerst door 175.000 geldige handtekeningen worden afgedwongen. De coronamaatregelen vergemakkelijken een dergelijke opdracht natuurlijk niet, maar de initiatiefnemers spreken van een aanmoedigend succes tijdens de eerste dagen van de campagne. In een interview met junge Welt zegt woordvoerder Michael Prütz dat er in het weekend 400 à 500 teams meer dan 10.000 handtekeningen hebben opgehaald. In Deutsche Wohnen & Co enteignen zijn ondertussen 1700 mensen actief. Er zijn vier maanden om in Berlijn de 175.000 handtekeningen te verzamelen.

Een van de redenen waarom de initiatiefnemers er vertrouwen in hebben om deze kaap te halen is dat ze actieve medewerking krijgen van de grote vakbondsfederaties. Ver.di (dienstensector) zal zelfs intern campagne voeren voor de petitieactie, en ook IG Metall zegde onlangs zijn medewerking toe.

Als men dan na een geslaagd referendum eenmaal in de politiek fase komt, valt het natuurlijk af te wachten welke politieke meerderheid (gezien de verkiezingen op 26 september) welke politieke beslissing neemt. Natuurlijk zien rechtse partijen hier het begin van een communistische staatsgreep in. De CDU organiseerde al een peiling, volgens junge Welt met tendentieuze vragen, maar dan is 36% van voorstanders van onteigening toch nog een opmerkenswaardig resultaat!

Het blijft dus spannend om de ontwikkelingen in Berlijn te blijven opvolgen, maar belangrijker is nog dat dit voorbeeld navolging krijgt in de rest van Europa. (hm)