27 oktober 2020 – Waar moet de Europese Unie voor bevoegd zijn, en waarvoor niet? Over die vraag is al heel wat inkt gevloeid. Maar de meeste stemmen vinden toch dat de EU in elk geval bevoegd moet zijn voor het klimaat, want dat is per definitie grensoverschrijdend.
Maar een effectief klimaatbeleid is erg ingrijpend. Het raakt aan alles: hoe we wonen, hoe we ons verplaatsen, hoe we werken, hoe we ons ontspannen. Je kan het niet bedenken of het klimaatbeleid heeft er mee te maken. Idem dito voor de organisatie van het economisch leven, de industrie, de financiële sector, de diensteneconomie, de digitale economie… Als het de Europese Unie menens is met haar klimaatbeleid zal zij in de komende jaren dus veel macht naar zich toe trekken.
Dit heb ik niet zelf bedacht, maar las ik in de tweede aflevering van een serie op Politico over de Europese Green Deal. In dat artikel worden ook problemen opgesomd waar een effectief Europees klimaatbeleid op zal botsen.
Zo is er de moeizame Europese besluitvorming. De Europese Raad moest vóór de zomer vier dagen lang vergaderen om een akkoord te bereiken over het urgente herstelfonds van 750 miljard euro, en nog steeds is de beslissing niet rond. Wat gaat dat worden over beslissingen die diepgaand ingrijpen in het dagelijks leven van de mensen van Letland tot Portugal?
Nog steeds volgens Politico moet een effectief klimaatbeleid ook sociaal zijn. Dan zijn we met de EU goed vertrokken! Wat sociale ongelijkheid betreft is de EU niet de oplossing maar het probleem. De mislukking van het Europees klimaatbeleid lijkt dan gegeven nog voor het goed en wel van start is gegaan.
Wat te doen? Van het klimaatbeleid dan maar weer een exclusief Nederlandse respectievelijk Belgische bevoegdheid maken lijkt niet echt een serieuze optie. Als klimaatbeleid bijna per definitie Europees gestuurd moet worden, dan zit er dus niets anders op in de EU een sterk globaal alternatief op te bouwen dat de confrontatie aangaat met de neoliberale grendels die een sociaal en ecologisch beleid blokkeren.
Je kan anderzijds de problemen ook oplossen door ze te ontkennen. Dat lijkt het Europarlementslid van GroenLinks Bas Eickhout wel te doen wanneer hij in De Volkskrant van 23 oktober 2020 in een interview over het Europees landbouwbeleid zegt:  “(…) In de afgelopen jaren hebben we in steeds meer sectoren gewonnen: de transportsector en de industrie zijn om. We hebben de Duitse auto-industrie overwonnen. Landbouw is het laatste bastion dat zich nog tegen verduurzaming verzet.” Alleen de landbouw nog, en we zijn er? (fs)