door Herman Michiel, 5 februari 2015

In een eerste reactie na de overwinning van Syriza zei Stathis Kouvelakis, lid van de linkerzijde van de partij, onder andere dat hij geschrokken was wanneer hij Mario Draghi had horen prijzen door partijgenoten, alsof de voorzitter van de Europese Centrale Bank (ECB) een groot tegenstander van Angela Merkel was, bijna een bondgenoot van Syriza. Kouvelakis was al even kritisch voor het enthousiasme bij de aankondiging dat SPD-er Martin Schulz, voorzitter van het Europees Parlement, overleg met Tsipras had aangevraagd. “Alsof de EU bereid zou zijn met ons een eerlijk compromis te sluiten”, snoof Kouvelakis.

Het heeft niet lang geduurd of de feiten geven hem volledig gelijk. De Griekse minister voor financiën Varoufakis had gisteren nog maar net zijn hielen gekeerd van een bezoek aan Draghi, met wie hij een “constructief gesprek” had gehad, of de ECB  schoot een financiële torpedo richting Griekenland. (zie ECB straft Griekse kiezer). Griekse overheidsobligaties konden als onderpand dienen voor leningen bij de ECB onder het regime Samaras, maar niet langer onder dat van Tsipras. Het vertrouwen van Draghi in schuldpapier van een regering is blijkbaar omgekeerd evenredig met het vertrouwen van de bevolking in die regering …

Draghi is Draghi, zal men zeggen, een oudgediende van Goldman Sachs. Maar er waren toch de veelbelovende schouderklopjes en de brede lach van europarlementsvoorzitter Schulz bij diens bezoek aan Athene (29 januari) en Tsipras’ “tegenbezoek” aan het Europees Parlement gisteren ? En vertegenwoordigt Schulz op EU-vlak niet de grote sociaaldemocratische familie, die toch tegen het strenge rechtse besparingsbeleid gekant is? “Het beëindigen van de rabiate bezuinigingspolitiek en het opdoeken van de Trojka behoren immers al langer tot de programmapunten van de Europese sociaaldemocraten“, aldus Kathleen Van Brempt, europarlementslid voor de sp.a en ondervoorzitter van S&D, de sociaaldemocratische fractie in het Europees Parlement.

Maar zie wat Schulz vertelt in een interview met Der Spiegel, tussen de twee ontmoetingen met Tsipras in. Een paar citaten:

• “Tsipras beloofde de Grieken dat hij hun situatie zou verbeteren, door over veranderingen te onderhandelen met de Europese Unie. Hij zou er goed aan doen om aan de Grieken te zeggen: ‘Ik kan proberen, maar ik kan niets beloven’. Dat zou de waarheid zijn.”

• “Hij [Tsipras] moet aanvaarden dat Griekenland moet handelen naar de verdragen die het ondertekend heeft. Griekenland heeft een enorme hoeveelheid hulp gekregen van de andere leden van de eurozone. Als hij de voorwaarden zou opzeggen  die werden opgelegd, dan zou hij zijn land in gevaar brengen.”  [Over de enorme hulp aan Griekenland, zie de studie van Attac-Oostenrijk. ]
  
  
• Vraag van Der Spiegel:“Is het geen paradox van de democratie dat de Griekse kiezers een sterk mandaat aan Tsipras gegeven hebben, maar dat hij moet vaststellen dat dat van weinig tel is als hij in Brussel aankomt  ? “ Antwoord van Schulz: “Syriza kreeg 36,3% van de stemmen, wat betekent dat twee derden van de Grieken niet achter Tsipras’ aanpak staan.” Schulz wuift met een kwinkslag de opmerking van de journalist weg dat de SPD wel “extatisch” zou zijn als het 36% van de stemmen haalde. Het is dus nutteloos Schulz er ook op te wijzen dat zijn S&D-fractie samen met de EVP de lakens uitdelen  in de Europese instellingen, terwijl slechts 23,3% van de Europese kiesgerechtigden voor hen stemde [1].

• Der Spiegel: “Tsipras wil af van de Troika, de structuur die de besparingen en hervormingen in Griekenland opvolgt.” Schulz: “Voor mij was dat retoriek in een verkiezingscampagne. Het mandaat van de Troika in zijn huidige vorm vervalt toch eind februari, samen met het huidige hulppakket. Het zou beter geweest zijn indien Griekenland zich in een vroeg stadium achter de hervormingen gezet had. Als we dat met Tsipras gemakkelijker kunnen bereiken dan met vorige regeringen, zou ik dat van harte verwelkomen.“

Als het op democratische overwegingen aankomt, is S&D-boegbeeld Schulz niet  veel subtieler dan EVP-boegbeeld en commissievoorzitter Juncker, die zich een paar dagen geleden liet ontvallen: “Il ne peut y avoir de choix démocratique contre les traités européens.” (Er kan geen democratische keuze zijn tegen de Europese verdragen.)  Van echte meningsverschillen over de aan te nemen houding in de Griekse kwestie tussen de twee grootste Europese politieke families is dus geen sprake, en het is ook niet van de Conservatieven of de Liberalen dat men die moet verwachten.

De brutale vaststelling is dat de Griekse regering alleen staat. Kan het belegerde Athene het lang genoeg volhouden tot elders in Europa hulp opdaagt ? Tot Podemos in Spanje “zijn Syriza doet” ? Tot de prijs of het risico voor de belegeraars te hoog wordt, en ze tot toegevingen verplicht worden ? Hierover kan men slechts speculeren. Wat men wel kan doen, en moet doen, is ondertussen de solidariteit organiseren. De duizenden mensen die vanavond in Athene  betoogden tegen de beslissing van de ECB, kregen in Parijs de steun van Avec les Grecs, een collectief met de Parti Communiste, Parti de Gauche, Attac …   Hoog tijd dat ook vakbonden meer doen dan lippendienst bewijzen aan de slogan “Grieken, uw strijd is ook de onze!”.

[1] Bij de Europese verkiezingen van mei 2014 haalde de EVP 29,4% van de stemmen, S&D 25,4%. De opkomst bedroeg 42,5%. Dat betekent dat het tweespan EVP-S&D in Europa “regeert” terwijl het slechts 23,3% van de bevolking achter zich kon scharen.