18 september 2011 – Tussen de Europese Commissie, de Raad en het Europees Parlement werd een akkoord bereikt over het zogenaamde six-pack, de zes nieuwe wetten die de Europese Unie moeten toestaan de begrotingen van de lidstaten in de eurozone beter onder controle te houden. De discussie ging vooral over hoe automatisch sancties zullen worden toegepast wanneer lidstaten de begrotingsregels over de toegestane tekorten overtreden.
Vooral enkele grotere lidstaten wensten in deze toch het laatste woord te hebben, terwijl anderen, vooral in de Commissie en in het Parlement, pleitten voor automatische sancties, omdat in het verleden gebleken is dat de regels anders niet worden gerespecteerd. Nu oogt dit laatste sympathiek, omdat zo de regels voor iedereen gelijk zijn (groot of klein), en het de Europese Unie versterkt ten koste van de lidstaten (altijd leuk voor wie nog steeds denkt dat wat goed is voor Europa per definitie goed is voor de mensen). Het betekent echter ook dat iedere politieke en dus democratische controle verdwijnt over de vraag hoe met de overheidsbegroting moet worden omgesprongen in tijden van crisis, bijvoorbeeld om de werkloosheid te bestrijden. Het versterkt met andere woorden de markten ten koste van de politieke democratie.
Sommigen antwoorden hierop dat een vastgelegd overheidstekort wel degelijk nog ruimte laat voor beleidskeuze. Men kan bijvoorbeeld nog steeds kiezen de uitgaven te krimpen, dan wel de inkomsten te verhogen, bijvoorbeeld door gerichte belastingen. De reële ruimte voor dergelijke beleidskeuzes is echter niet zo groot in een omgeving waarin de financiële markten het voor het zeggen hebben, en iedere serieuze poging de financiële markten aan banden te leggen stuit op Europese veto’s. Wie belastingen wil verhogen wordt afgedreigd met kapitaalsvlucht.
In de toekomst zijn de regels de volgende. Wanneer een lidstaat van de eurozone een te groot tekort heeft op haar begroting, vaardigt de Europese Commissie een waarschuwing uit, waarvoor zij het akkoord moet hebben van een gekwalificeerde meerderheid van lidstaten van de eurozone. Indien de betrokken lidstaat niet positief reageert binnen de maand, kan de Commissie sancties opleggen, die enkel kunnen tegengehouden worden indien een meerderheid van lidstaten van de eurozone zich verzet. (fs)