9 september 2019 – Is het geen teken aan de wand als een verre van eurokritische krant als De Standaard het optreden van de Europese Unie in de Middellandse Zee op de korrel neemt? Op de tweede en derde bladzijde van de weekenduitgave brengt de krant onder de titel Europese Unie weigert noodsignalen te delen met ngo’s een zakelijk maar ontluisterend relaas van de recente ervaringen van hulporganisaties als Artsen Zonder Grenzen (AzG) en Human Rights Watch. Samen met SOS Méditerrannée voert AzG met de Ocean Viking reddingsoperaties uit; zo konden in augustus 356 mensen van de verdrinkingsdood gered worden. Maar het reddingsteam stelt nu vast dat observatievliegtuigen van de Europese Unie (‘Operatie Sophia’) weigeren informatie over vluchtelingenboten in nood aan hen door te geven. Wanneer het schip zich begeeft naar de omgeving waar het vliegtuig patrouilleert blijkt er een overvolle vluchtelingenboot te dobberen. Ook de Italiaanse, Maltese en Libische kustwacht weigeren te antwoorden op de oproepen van de Ocean Viking. Dat was op 10 augustus, maar op 11 augustus was er een gelijkaardig incident. Blijkbaar heeft de EU haar policy recent nog wat meedogenlozer gemaakt, want in juli kregen de hulpverleners nog wel een alarmsignaal vanuit een EU-vliegtuig.

De Standaard heeft zich de moeite getroost om een en ander na te trekken. De krant zag het logboek van de Ocean Viking in en hieruit bleek inderdaad dat de EU-vliegtuigen weigerden informatie te delen. In een reactie aan de krant zei de woordvoerder van operatie Sophia dat de piloten niet hoeven te communiceren met schepen als de Ocean Viking; de kustwacht is verantwoordelijk en die wordt op de hoogte gebracht … Dat is volgens een verantwoordelijke van Human Rights Watch “flagrant in strijd met het maritiem recht”; als een vaartuig in nood is moeten waarnemers dit doorgeven aan alle omliggende schepen. En nu de EU (Frontex) haar patrouillering steeds meer met vliegtuigen en drones uitvoert, kan ze zelf geen reddingsoperaties doen. “Weet ook dat zoek- en reddingsoperaties niet tot de kerntaak van Sophia behoren”, zei Federica Mogherini, de Hoge [?] Vertegenwoordiger voor het Buitenlands Beleid van de EU.

“De absolute stilte van de EU-vliegtuigen en de Italiaanse kustwacht is schokkend”, zegt Sam Turner , coordinator van het reddingswerk voor AzG. En hij wijst erop dat dit beleid uitgaat van de Europese Unie zelf, het is niet het werk van de Italiaanse of Libische autoriteiten. “Officieel Europees beleid dat er alleen op gericht is om mensen die de Middellandse Zee willen oversteken tegen te houden.” (hm)

Toegevoegd op 12 september: zie ook ‘Waar is het recht op asiel heen? Het is tijd om werk te maken van échte hulp in plaats van schuldig verzuim te plegen’ door Eef Heylighen, woordvoerder Vluchtelingenwerk Vlaanderen, in Knack