4 oktober 2022 – Ik plaats dit berichtje onder “Nieuws”, maar het is eigenlijk oud nieuws, daterend van januari-februari 2022. In januari verklaarde Victoria Nuland,  president Biden’s staatssecretaris voor Politieke Zaken, dat Nordstream 2 niet langer zou functioneren als Rusland Oekraïne binnenvalt. Op 7 februari herhaalde Biden himself deze boodschap, zoals men in onderstaande video kan vaststellen.

Op 24 februari viel het Russische leger Oekraïne binnen, op 27 september stelde men vast dat de pijpleidingen van Nordstream 2 én Nordstream 1 zwaar beschadigd waren, en het werd vlug duidelijk dat er sabotage in het spel was. Men is het er ook over eens dat een dergelijke operatie, tientallen meters onder de zeespiegel, niet door amateurs kan uitgevoerd worden; de internationale hoogspanning sinds de Russische invasie zorgt er ook voor dat de Oostzee waar de explosies plaatsvonden onder verscherpte NATO-controle staan.

Het zou dus niet meer dan normaal zijn dat onze vrije pers en media de vraag zouden stellen of het Witte Huis zijn dreigement effectief heeft uitgevoerd. Het zou misschien een ‘moeilijke waarheid’ zijn als bleek dat de leiding van het Atlantisch Bondgenootschap eigengereide sabotagedaden pleegt bij de bondgenoten, maar men mag van onafhankelijke media verwachten dat ze ook moeilijke waarheden brengen. Zeker, die waarheid is nog steeds niet bekend, maar de taak van de journalistiek is ernaar op zoek te gaan. Biden zelf zei op 30 september dat het een act of sabotage was, hij beschuldigde in dit verband Poetin ervan  pumping out disinformation and lies (zie video), en beloofde dat de USA ‘samen met de bondgenoten’ zal nagaan wat er exact gebeurde. De beweringen van wereldleiders aftoetsen op hun waarheidsgehalte, is dat niet wat men mag verwachten van onafhankelijke media?

Kritische vragen waren echter zeer zeldzaam de voorbije dagen, als men al niet vlotjes de ‘gemakkelijke waarheid’ overnam dat het natuurlijk Poetin was die erachter zat, een bewering die vanzelfsprekend gepopulariseerd wordt door Oekraïne. Men zou zich dan wel moeten afvragen welk voordeel (cui bono?) het Kremlin erbij zou hebben om een economisch wapen uit handen te geven, namelijk het open/dicht draaien van de gaskraan. De VRT brengt echter zonder commentaar het gratuite standpunt van de Nederlandse luitenant-generaal Mart de Kruif dat het de Russen waren; de Kruif wordt ook door veel andere media geciteerd. Zo ook door Volkskrantcommentator Wagendorp, die niet helemaal overtuigd is, maar wel vaststelt “dat er al Russische marineschepen gesignaleerd zijn in de buurt van onze windmolenparken”. Stelliger overtuiging in de Financial Times (30 sept): “While Putin on Friday blamed ‘Anglo-Saxons’, moreover, for explosions that have crippled the Nord Stream gas pipelines to Germany, the most credible explanation is sabotage by Russia.”

Maar zijn het niet vooral extreemrechtse, Poetingezinde en samenzweringsgerichte bronnen die de mogelijke implicatie van het Kremlin verwerpen en Washington verdenken of beschuldigen? Dat is  inderdaad het geval, maar wat bewijst dit? Als de ‘ernstige’ media hun rol niet meer vervullen, en steeds meer de spreekbuis worden van regeringen en officiële instanties, worden ze verlaten ten voordele van alternatieve bronnen, hoe dubieus en tendentieus ook. Kwalitatieve journalistiek is essentieel voor een democratische samenleving, maar wordt steeds meer opgeofferd aan de commerciële belangen van mediamagnaten. (hm)