door Herman Michiel, 19 april 2015

Het overrompelend succes van de “wereldactiedag tegen de vrijhandel” van 18 april zal zelfs veel organisatoren verrast hebben. Wereldwijd werden meer dan 700 initiatieven geteld in 45 landen, waarvan 600 in Europa. De coördinatie van een zo grootschalig gebeuren ging niet uit van een of ander Europees Vakverbond of  van een Internationale Vakbondsconfederatie, maar van een informeel netwerk van overtuigde “amateurs”.

Bij al deze protesten was TTIP, het vrijhandels- en investeringsverdrag dat momenteel tussen de EU-bureaucratie en de USA wordt onderhandeld, het symbool voor de hele vrijhandelsstreven van de multinationals. Maar ook minder bekende gelijkaardige akkoorden waren het mikpunt, zoals CETA, waarover reeds een principieel akkoord bestaat tussen de Europese Commissie en de Canadese regering. Of TISA, een poging om de dienstensector volledig te liberaliseren, waarover momenteel onderhandelingen tussen 57 landen aan de gang zijn, alhoewel nauwelijks iemand daar iets van af weet.

In Europa valt vooral het sterke verzet aan de basis op in het geval van Duitsland, waarvan de autosector één van de weinigen is die voordeel zou kunnen halen uit TTIP. Attac-Duitsland geeft een lijstje van de mobilisatie: 23.000 in München, 4.000 in Berlin,  2.000 in Leipzig, 1.100 in Stuttgart … Op 10 oktober komt er trouwens een grote anti-TTIP betoging in Berlijn. In Oostenrijk waren er volgens dezelfde bron 10.000 demonstranten in Wenen, 3500 in Graz.

Ook in Frankrijk, waar TTIP bekend is als TAFTA, waren er 90 acties geprogrammeerd. In Madrid was er een indrukwekkende betoging, die eindigde op de Puerta del Sol (foto). Tot in Athene was er anti-TTIP verzet; de grootste Griekse bijdrage tot dat verzet blijft echter dat de regering Tsipras vlak na haar aantreden verklaarde dat ze TTIP nooit zou goedkeuren. Op zichzelf zou dit moeten volstaan om TTIP tegen te houden, aangezien er unanimiteit nodig is voor de goedkeuring van een dergelijk verdrag. Men kan er echter wel gif op innemen dat de EU een kunstgreep zou vinden om geen rekening te houden met een Grieks  Όχι …

In België werd het initiatief gedragen door een brede coalitie: D19-20 (de coalitie van boerenorganisaties, vakbonden en anderen die reeds twee maal grote protesten organizeerden bij de decembertop van de EU), de recent ontstane burgerbewegingen Hart boven Hard en tegenhanger Tout Autre Chose in franstalig België, en het collectief Acteurs des Temps Présents. Op vrijdag 17 april, aan de vooravond van de wereldactiedag,  was er een interpellatie van politieke leiders i.v.m. hun intenties over de vrijhandelsverdragen. De aanwezige partijen (PS, sp.a, Ecolo, CDH, PTB en FDF, met Groen als opgemerkte afwezige) beloofden er alle dat ze zich tegen TTIP en CETA zouden verzetten, al was het maar omwille van de investeerdersprivileges vervat in de ISDS-clausule (ISDS, dat bedrijven toelaat overheden voor private rechtbanken te dagen als ze menen dat wetgeving hen winstkansen ontzegt). De toehoorders zullen zeker niet nalaten deze belofte te onthouden! Tijdens de discussie met het publiek antwoordde sp.a-voorzitter Bruno Tobback op de vraag waarom de sociaal-democraten überhaupt hun goedkeuring gaven aan het TTIP-onderhandelingsmandaat: “Dit biedt de EU ook de kans om te pogen het Europees sociaal model bij de Amerikanen erdoor te krijgen; als je dat bij voorbaat uitsluit zou je er beter niet aan beginnen.” Niet veel toehoorders leken onder de indruk …

Op zaterdagmorgen  18 april werd het Brussels initiatief voortgezet met een hele reeks goed bijgewoonde workshops, o.a. over de impact van vrijhandelsakkoorden op voedselveiligheid, op  tewerkstelling en arbeidsomstandigheden, milieureglementering, openbare diensten, enz.  Dat dit meer dan een Brussels onderonsje was kon ik persoonlijk ondervinden toen ik twee gedreven Nederlandse vakbondsmilitanten ontmoette die er inspiratie kwamen opdoen voor hun eigen anti-TTIP werking in de FNV.

Na de workshops was er een enthousiaste meeting, die ook een uitdrukking was van de toenemende bundeling van verzetskrachten, over allerlei grenzen heen: sterkere aanwezigheid uit Vlaanderen (Hart boven Hard), grotere  inbreng van de socialistische vakbond (zij het alleen aan franstalige kant met FGTB; het ABVV voor de volgende keer ?), en bv. ook belangstelling over de landsgrenzen heen; naast de reeds genoemde aanwezigheid van FNV valt bv. ook die van Anne-Marie Mineur (Nederlandse SP) te vermelden. Er werd op de meeting ook reeds een nieuwe afspraak gemaakt, nl.  voor 24 april te 13u aan het Brussels Parlement (Lombaardstraat): dan wordt daar een standpunt ingenomen over TTIP.

Na de meeting begon rond 14u een betoging. Met meer dan 2000 deelnemers was ook dit een succes.