14 februari 2014

De Britse ngo Statewatch, die het handelen van overheden in de gaten houdt, en het Transnational Institute (TNI) publiceerden op 5 februari een rapport over de sluikse EU-steun aan de ontwikkeling van onbemande vliegtuigjes of drones. Dit zijn de tuigen waarmee vanop een bureaustoel al dan niet vermeende terroristen worden vermoord. Ze zijn het gedroomde wapen van regeringen die klein- of grootschalige oorlogen willen voeren zonder zich te moeten bekommeren om publieke reacties over body bags.  Ze kunnen ook kostenefficiënt ingezet worden (of dat hopen overheden toch) om grenzen te bewaken.  Goede redenen voor de EU om achter de rug van de burgers belastingsgeld te versluizen naar de wapenindustrie, die in de drone-business een nieuwe winstbron ziet.

We geven hieronder onze Nederlandse vertaling van de samenvatting van het rapport. Het volledig rapport (in het Engels, 86 bladzijden) kan gedownload worden op  TNI.

Volgens een rapport spenderen de Europese belastingbetalers miljoenen aan steun aan de oncontroleerbare drones- industrie

Een nieuw rapport Eurodrones Inc. legt uit hoe Europese burgers aanzienlijke politieke en economische steun geven aan de drones-industrie, buiten hun weten om en met weinig openbaar toezicht of raadpleging.

Het rapport gaat na hoe honderden miljoenen euro’s belastingsgeld toegekend werden via R&D (Research & Development) subsidies, en hoe het beleid inzake drones haast uitsluitend gestuurd wordt door de winstoogmerken van de defensie- en veiligheidsindustrie. Publieke en private belangen zijn zodanig vermengd dat lobbyisten prijzen toegekend hebben aan talrijke EU-ambtenaren omwille van hun inzet voor onbemande vliegtuigen en het introduceren van drones in het burgerlijk luchtruim.

Het rapport (40.000 woorden) gaat over het volgende:

• het beleid van de EU inzake drones resulteerde in een coherent actieplan om de juridische en technische obstakels uit de weg te ruimen die momenteel het gebruik van drones in het civiele luchtruim beperken;
• Een budgetlijn van 70 miljoen euro om ervoor te zorgen dat uitgebreid burgerlijk gebruik van drones ingevoegd werd in nieuwe EU-wetgeving als “politieke prioriteit” niettegenstaande het feit dat er daarover geen democratisch debat geweest is;
• Er werd minstens 315 miljoen euro EU-researchgeld toegekend aan drone-gerelateerde projecten, waarvan er vele een subsidiëring betekenen van de grootste Europese defensie- en en veiligheidsbedrijven, en gericht zijn op de ontwikkeling en verbetering van instrumenten voor grenscontrole en ordehandhaving;
• Er zijn op zijn minst een dozijn overheidsambtenaren die van de industriële lobbygroep  UVS International een prijs kregen voor hun persoonlijke inzet voor de integratie van drones in het burgerlijk luchtruim;
• Op vergaderingen georganiseerd door de Europese Commissie sprak europarlementslid Vittorio Prodi over de “steun van het Europees parlement voor de ontwikkeling van UAS (Unmanned Aerial Systems) voor civiele toepassingen”, alhoewel het Europees parlement geen enkel formeel standpunt over UAS heeft aangenomen;
• De plannen van de EU zijn een weerspiegeling van een omvattender luchtvaart-stappenplan, dat op volledig technocratische manier werd opgesteld door de ICAO (International Civil Aviation Organisation), met als bedoeling om tegen 2028 reguliere burgervluchten met drones te garanderen; en
• De EU en de USA hebben een formeel akkoord getekend om samen te werken aan de integratie van drones in de burgerluchtvaart en aan de harmonisatie van luchtcontrolesystemen.

Het rapport kijkt ook naar de manier waarop

• het Europees defensie-agentschap aanzienlijke onderzoeksmiddelen ter beschikking gesteld heeft voor dronetechnologie, en de ontwikkeling van militaire drones aanmoedigt, in het bijzonder door een nieuw Europees Medium Altitude Long Endurance (MALE) droneproject van zeven EU-lidstaten;
• Drones worden gezien als positieve bijdrage aan de Europese plannen voor immigratiecontrole en kunnen een essentieel instrument worden van Frontex, het EU-grensagentschap (dat betaalde voor demonstraties met Israëlische drones bestempeld als de “ultieme oplossing voor Over The Hill verkenningsopdrachten, Low Intensity Conflicts en Urban Warfare operations”) en een essentieel onderdeel van EUROSUR, het Europees grensbewakingsysteem dat via drones, sensors, radars en satellietbeelden de Europese grenzen wil bewaken.
• De EU is de banden aan het aanhalen met het Europees Ruimtevaart Agentschap (ESA), dat een essentiële rol speelt bij de ontwikkeling van satelliet- en telecommunicatie-infrastructuur die nodig is om drones te laten vliegen buiten de gezichtslijn.

Het rapport stelt dat drones kunnen zorgen voor een reeks innovaties en positieve ontwikkelingen binnen allerlei sectoren en markten, maar dat de steun van de EU er grotendeels opgericht blijkt te zijn om ten goede te komen aan de wapenindustrie die koortsachtig wil meeconcurreren op de groeiende wereldmarkt voor militaire drones met afgeleide producten voor de civiele markt. Omdat het de EU verboden is militaire R&D te financieren, met uitzondering van het recent opgerichte Europees defensie-agentschap, heeft de Europese Commissie de wapenindustrie gesubsidieerd om drones te ontwikkelen “voor de binnenlandse veiligheid”. Het rapport waarschuwt ervoor dat dit een stilzwijgende aanmoediging is voor de verdere militarisering van de EU en de bevordering van de automatisering in de oorlogsvoering.

Het rapport doet een oproep voor een degelijke democratische controle en een publiek debat over de weg die moet ingeslagen worden op het gebied van drone- beleid en technologie. De Europese Commissie verklaarde in een discussienota van september 2012 dat het “proces ter ondersteuning van de ontwikkeling van civiele Remotely Piloted Aerial Systems transparant moet zijn, met raadpleging van de betrokken partijen, zoals bijvoorbeeld de Europese Adviesgroep inzake Ethiek, het Comité Burgerlijke Vrijheden, Justitie en Binnenlandse Zaken van het Europees parlement of het Europees Agentschap voor Fundamentele Rechten en Gegevensbescherming. Maar geen enkele van deze instellingen werd betrokken of formeel geraadpleegd gedurende het langdurig proces dat leidde tot het huidig stappenplan. Hun afwezigheid in het debat betekent dat er in de discussie rond drones nauwelijks aandacht was voor vragen zoals waarvoor ze kunnen gebruikt worden en waarvoor niet, hoe verdere militarisering verhinderen, en hoe het gebruik tegengaan van volledig autonome met wapens voorziene drones.♦