door Yorgos Mitralias (*)

Athene 19 juni 2012

Het scheelde haast niets, slechts 2,77% van de stemmen,  en de Coalitie van Radicaal Links (SYRIZA) zou de Griekse verkiezingen gewonnen hebben. Dat zou de kroon geweest zijn op zijn spectaculaire electorale vooruitgang die van 4.5% naar bijna 27% evolueerde in minder dan drie jaar! Maar verenigd rechts van Neo Demokratia en zijn acolieten uit alle windstreken (de oude sociaal-liberalen van PASOK en de leerling sociaal-democraten van Democratisch Links) hebben alle recht om een zucht van verlichting te slaken: de dreiging van de vorming van een linkse regering die de soberheidsmaatregelen ongedaan maakt verdwijnt uit het zicht, tenminste voor het ogenblik…

De opluchting is trouwens algemeen bij diegenen van boven die ons regeren en ons uithongeren. De euro veert op, de markten herademen, mevrouw Merkel jubelt en de zogezegd “socialistische” Internationale van de Papandreous en de Hollande prijst zich gelukkig met de “nederlaag” van spelbedervers zoals Tsipras & Co. Is dit dan het einde van de nachtmerrie waarin de Griekse proefkonijnen in opstand kwamen en “laboratorium Griekenland” bezet hielden? Het antwoord is een categoriek neen. De nachtmerrie is hier om hier te blijven en alles wijst erop dat de nieuwe Griekse regering fragiel en zwak zal zijn, ondermijnd door haar  interne tegenstellingen, door de crisis die ze niet beheerst en vooral door de groeiende weerstand van het Griekse volk.

Een iets grondiger analyse van de verkiezingsresultaten van SYRIZA is niet zo rooskleurig voor de aanhangers van de soberheidspolitiek. SYRIZA slaat aan in de leeftijdsklasse van 18-45 jaar en triomfeert in de grote stadscentra zoals groot-Athene, Piraeus of Patras waar meer dan de helft van de Griekse bevolking leeft en werkt. Kortom, SYRIZA kan rekenen op de steun van de actieve en jonge bevolking, terwijl de aanhangers van de trojka en van de soberheidspolitiek (Neo Demokratia en Pasok) overleven dankzij de steun van de grote meerderheid van de bejaarden (+65 jaar) en het Griekse platteland. Een sociaal-politieke realiteit die weinig goeds belooft voor de Griekse reactionairen en hun internationale opdrachtgevers als men bedenkt dat het net de jonge leeftijdsklassen en de stadsbevolkingen zijn die traditioneel de geschiedenis maken in de landen van het Noorden.

Als er dus een les moet getrokken worden uit deze Griekse verkiezingen, dan is het dat SYRIZA voortaan de bovenhand haalt bij de arbeiders en de werklozen, bij de jeugd en in de volkswijken, in de historische bastions van communistisch links, daar waar de Griekse KP (KKE) tot voor kort onbetwist aanwezig was. Dat is een belangrijke wending, historisch zelfs, gezien dat deze KKE die tot voor 2 of 3 maanden nog SYRIZA voorbijstak, nu herleid is tot een marginale electorale kracht (4,5%), en dit  na een werkelijke aderlating van militanten en sympathisanten ten voordele van de Coalitie van Radicaal Links.

In werkelijkheid is de herschikking van het links politiek landschap zo goed als volledig, aangezien er nog een andere en grotere aderlating plaats had bij de coalitie van de organisaties van extreem-links ANTARSYA ten voordele van SYRIZA. ANTARSYA werd herleid tot een veelzeggende 0,33% van de stemmen; de organisatie moet er alles aan doen om te vermijden dat haar crisis zou leiden tot een dramatische verspilling van duizenden revolutionaire militanten op een ogenblik dat heel radicaal links die net zo nodig heeft…

Het zou nochtans totaal verkeerd zijn te denken dat SYRIZA voortaan een gemakkelijk leventje kan leiden, dat ze zomaar kan rekenen op de permanente trouw van haar 2 miljoen kiezers. Bij de minste foute stap van haar leiding riskeert SYRIZA in recordtempo alles te verliezen, want de verpletterende meerderheid van haar kiezers heeft haar gesteund niet omwille van “ideologische” redenen, maar opdat ze radicale oplossingen zou geven aan vitale problemen, en die ook in de praktijk brengen. Dat is trouwens de reden waarom SYRIZA een versnelde opgang gekend heeft vanaf het ogenblik dat ze als doelstelling van haar campagne stelde de verkiezingen te winnen en een linkse regering te vormen die onmiddellijk de soberheidsmaatregelen zou opheffen. En omgekeerd, de reden waarom SYRIZA gedurende de laatste drie dagen van de campagne haar voorsprong verloren heeft – en daarmee ook de verkiezingen – is dat haar leiding geprobeerd heeft de tegenstanders te paaien door het programma en het discours te verzachten.

Men moet dus op zijn hoede zijn voor verkeerde stappen, want de gevolgen daarvan zouden nu catastrofaal zijn: zij die ervan zouden profiteren zouden niet de traditionele gewezen grote partijen zijn, maar de neonazistische moordenaars “die er zijn om er te blijven”. Niet alleen in de stembusresultaten, maar ook in de straten waar ze nu reeds hun moordaanslagen tegen immigranten en linkse militanten opdrijven. Helaas, de Griekse linkerzijde was onvoorbereid op die bruine pest, en het neonazistisch monster is goed en wel uit het ei. Het is nog niet te laat als de Griekse linkerzijde zo rap mogelijk beslist dit pasgeboren monster de kop in te drukken; zelfs om redenen van zelfbehoud is dit nodig.

Dit gezegd zijnde moeten er twee of drie grote lessen getrokken worden uit de ervaring van SYRIZA. Deze organisatie werd bijna negen jaar geleden gevormd uit een samenwerking, of eerder een “huwelijk”, van een linkse reformistische partij (Synaspismos) met een twaalftal organisaties en stromingen van extreem- links. De eerste les is dat eenheid mogelijk is. De tweede is dat eenheid opbrengt. En de derde dat eenheid mogelijk is en opbrengt op voorwaarde dat het een eenheid is gesteund op radicaliteit! In tijden als deze verdient  een ervaring zoals die van SYRIZA onze volledige aandacht en – natuurlijk – onze actieve internationalistische solidariteit. Want in Griekenland kan radicaal links nog winnen: mogelijks is de overwinning enkel maar uitgesteld!

(*) Yorgos Mitralias is mede-stichter van het Grieks comité voor de opheffing van de schuld, aangesloten bij het internationaal netwerk CADTM. Dit artikel verscheen in het Frans op de website van CADTM-Griekenland; Nederlandse vertaling door Ander Europa.