2 juli 2024 – De beruchte Trojka mag dan wel officieel Athene verlaten hebben, de rechtse regering Mitsotakis zet het werk verder. Sinds gisteren kunnen een hele reeks bedrijven de werktijd verhogen naar 48 uur per week, door over te gaan tot de zesdaagse werkweek of door 2 uur per dag langer te werken in een 5-dagenschema. Voorlopig kan de maatregel ingevoerd worden in bedrijven die continu 24/7 werken en in een aantal industriële sectoren. De zesde werkdag wordt aan 140% verloond. De wet werd in september 2023 goedgekeurd door het rechtse Nea Dimokratia, de partij van Mitsotakis.

Dit is een nieuwe stap in de kaalslag van het Griekse arbeidsrecht die Mitsotakis sinds drie jaar aan het doorvoeren is, onder het applaus van de Commissie von der Leyen. Zij was het die de uitbetaling van gelden uit het corona-herstelfonds afhankelijk maakte van ‘hervormingen’; de stok van de Trojka werd vervangen door de wortel van het herstelfonds. Al in 2021 probeerde de Griekse regering om de werktijd te verhogen, door werknemers “op vrijwillige basis” te laten opteren voor een 10-urendag zonder overurenpremie. Met de nieuwe wetgeving is er geen sprake meer van vrijwilligheid, de baas beslist, maar volgens Mitsotakis is de wet arbeidsvriendelijk, want nu is er wel een overurenpremie…

De ‘arbeidsvriendelijke’ maatregel moet volgens de regering een antwoord bieden op de ‘tikkende tijdbom’ van een dalende bevolking en een gebrek aan geschoolde werkkrachten. Die neergaande demografie heeft zo haar redenen: naar schatting een half miljoen jongeren verlieten het land dat door de bankencrisis uitgeleverd was aan de wensen van de Europese Centrale Bank, de Europese Commissie en het IMF (de ‘Trojka’). Maar een gebrek aan werkkrachten? De werkloosheid in 2023 bedroeg 11,1%, het op één na hoogste percentage van alle EU-lidstaten. Voor jongeren (15-29 jaar) was het zelfs 21,8%! [1]

Zelfs vanuit de mainstream liberale economische opvattingen is de uitbreiding van de werktijd letterlijk contraproductief. Het Grieks BBP per gewerkt uur is het laagste van de EU, met andere woorden: de arbeidskracht wordt inefficiënt aangewend. Hogere productiviteit vereist productieve investeringen en opleiding van de arbeidskracht, maar ook op dat gebied bengelt Griekenland aan de staart. Voor een patronaat belust op gemakkelijke winsten op korte termijn zijn zeer lage lonen een alternatief voor investeringen.

De nieuwe arbeidswet bevat nog wel meer leuks voor de ondernemers. De wettelijke mogelijkheid voor ‘work on demand’ wordt ingevoerd, waarbij parttimers slechts 24 uur op voorhand moeten verwittigd worden om te komen werken. Werknemers zouden ook een tweede job van 5 uur per dag kunnen aannemen, bovenop de reeds gepresteerde 8 uur, een ‘arbeidsvriendelijke’ tegemoetkoming aan het Grieks hongerloonregime. Binnen de Europese reglementering is een werkweek van 65 uur inderdaad mogelijk… Ook zouden stakers die anderen verhinderen te werken een boete van meer dan 5000 € oplopen en gevangenisstraf riskeren.

Tegen de wet is al fel geprotesteerd door de Griekse vakbonden, maar niet in die mate om de loonslavenwet te verhinderen. Een Spaanse groen europarlementslid stelde in oktober 2023 de vraag aan de Commissie of de Griekse wet in overeenstemming is met de Europese reglementering. Het Commissie-antwoord was dat de zaak zou bestudeerd worden. (hm)

[1] Zie de uitgebreide bespreking door Bruno Tersago van het jaarrapport van de Griekse vakbonden.