door Harrie Lindelauff, 5 april 2016

De overheid loopt vele miljarden mis door Nederlandse bedrijven die hun geld stallen in België of op een andere manier belasting ontwijken. Dat blijkt uit onderzoek van SOMO in opdracht van de FNV. Gevolg is dat elke werknemer hierdoor jaarlijks 200 euro meer belasting moet betalen, zo becijfert Nederlands grootste vakbond.

30 miljard euro

Van 151 grote in Nederland gevestigde bedrijven heeft SOMO uitgezocht hoeveel vennootschapsbelasting zij gemiddeld per jaar minder betalen dan je mag verwachten. Als de bedrijven het daadwerkelijke tarief hadden betaald, dan waren ze ruim 40% meer kwijt geweest. Voor de periode 2005-2014 gaat het om een bedrag van tenminste 30 miljard, waarvan de helft in Nederland.

Samen zijn de onderzochte bedrijven verantwoordelijk voor ruim 10 procent minder inkomsten voor de vennootschapsbelasting in Nederland. Dit  staat nog los van de verlaging van de vennootschapsbelasting op winst sinds 2001 waardoor bedrijven toch al veel minder zijn gaan meebetalen aan maatschappelijke uitgaven voor infrastructuur, onderwijs of milieu.

Ten koste van zorg en onderwijs

Leo Hartveld, dagelijks bestuur FNV: ‘Dit onderzoek gaat over slechts een deel van de bedrijven. Als je het doortrekt naar het totale bedrijfsleven praat je over nog veel meer geld. Dit gaat allemaal ten koste van de kwaliteit van de samenleving. Met 2 miljard kun je alle bezuinigingen op de zorg terugdraaien.  Voor hetzelfde geld kun je de klassengrootte in het onderwijs flink verminderen. En als je dat bedrag 5 jaar lang investeert in windmolens, kunnen we daarna 1 miljoen huishoudens praktisch gratis van stroom voorzien.’

Van bedrijven als Starbucks, Coca Cola, Google en de Rolling Stones was al bekend dat ze Nederland als sluiproute gebruiken om zo min mogelijk belasting te betalen. Nu is voor het eerst ook de belastingmoraal onderzocht van grote Nederlandse bedrijven die ook in Nederland gevestigd zijn.

‘Diefstal van de maatschappij’

Leo Hartveld: ‘Elke cent die bedrijven hierdoor extra winst maken is feitelijk diefstal van de maatschappij. Burgers en mkb-bedrijven betalen hierdoor honderden euro’s extra belasting. Maar deze bedrijven maken net zo goed gebruik van onze wegen en spoorwegen, ze hebben goed opgeleid personeel, als iemand ziek is vallen ze terug op ons zorgstelsel. Het zou normaal moeten zijn dat bedrijven een eerlijke bijdrage leveren aan Nederland.’

Om hun vennootschapsbelasting omlaag te krijgen, maken bedrijven gebruik van allerlei slinkse routes. Zoals interne leningen tussen moeder- en dochterbedrijven, stallen van vermogen in België, brievenbusfirma’s in belastingparadijzen en schuiven met winsten door gunstige interne verrekening van royalties voor patenten of handelsmerken.

Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen (SOMO) onderzocht de 58 grootste  Nederlandse familiebedrijven en coöperaties zoals Zeeman, Blokker, Bavaria , Jumbo en PricewaterhouseCoopers. Daarnaast bekeek SOMO 93 grote beursgenoteerde bedrijven. Hieronder bevinden zich veel grote Nederlandse merken zoals Heineken, Philips, KPN, Nationale Nederlanden, Telegraaf, Unilever, Akzo, DSM, Gamma en TomTom.

De onderzoekers bestudeerden  jaarverslagen, gegevens van de Kamer van Koophandel en diverse databases waaronder CBS, Orbis en Datastream (Thomson Reuters).

Het volledig onderzoeksrapport (pdf, 0,7 MB, 105 blz) vindt u hier.