door Freddy De Pauw, 14 mei 2014

Dit artikel verscheen oorspronkelijk op Uitpers

Griekenland is een van de weinige lidstaten van de EU waar “Europa” wel degelijk een verkiezingsthema is in de campagne voor de verkiezingen van het EU-Parlement. Ook al omdat de Griek Alexis Tsipras door radicaal links in de EU naar voor wordt geschoven als de kandidaat-voorzitter van de EU-Commissie. En daar er tegelijk lokale verkiezingen zijn, is de kans groot dat er een redelijke opkomst is.

Europa, dat is voor de meeste Grieken de kans om hun opinie te geven over de trojka (IMF, EU-commissie, ECB), en die is meestal erg negatief. Want ook al vinden kringen van de trojka dat Griekenland het na zes jaar diepe crisis nu beter doet, ze geven toe dat dit niet geldt voor de Grieken. Griekenland als abstract begrip.

Goed nieuws?

Wat is goed voor de trojka? Griekenland kan weer op eigen benen lenen. De regeringspartijen Nieuwe Democratie (rechts) en de socialistische Pasok stellen dat in de campagne  voor als een mirakel. “Geld lenen om de verder oplopende schuldenberg af te betalen, wat hebben de Grieken daaraan”, aldus de vakbonden.

Griekenlands nationaal product zou dit jaar  lichtjes kunnen stijgen! Maar de grote meerderheid van de Grieken zal daar niets van merken, zij zakken nog verder in het moeras. Hetzelfde verhaal wordt ook over Spanje verteld: het nationaal product herstelt lichjes, want de uitvoer stijgt. Maar de binnenlandse vraag, afhankelijk van de koopkracht van de bevolking, blijft dalen.

Reders

Er zijn Grieken die het beter krijgen. Onder hen de Griekse reders, beruchte belastingvermijders, die nu weer nummer één zijn in de wereld: de Griekse koopvaardijvloot heeft inderdaad weer de grootste tonnemaat. De Griekse reders hebben recent gouden zaken gedaan. Ze maakten van de crisis gebruik om tegen een zachte prijs massaal supergrote vrachtschepen te kopen.

Alleen al in 2013 kochten ze 275 nieuwe vaartuigen voor 9,5 miljard euro, in het eerste trimester van dit jaar al voor 5 miljard euro. De regering besliste eind vorig jaar een taks naargelang de omvang van de vaartuigen in te voeren. Waarop de verontwaardiogde reders alweer dreigden naar fiscaal nog voordeliger oorden te varen…Resultaat: ze zullen niet delen in de offers die aan de andere Grieken al zes jaar worden opgelegd.

Failliet

Voor miljoenen Grieken zijn de “posivieve geluiden” alleen maar praatjes voor de verkiezingscampagne. Zij ervaren dagelijks de catastrofe die het beleid van de trojka voor hen blijft betekenen. Zo besliste de regering vorige maand het aantal ambtenaren nog verder te verminderen, wat concreet nog meer werklozen betekent. In de openbare diensten zijn de lonen al naargelang de categorie zwaar afgebouwd, tot – 55%. Wie op pensioen gaat, wordt in 4 gevallen op 5 niet vervangen, met daar bovenop nog eens 40.000 extra ontslagen en “ter beschikkingstelling”. Die komen bovenop de 28 % van de ‘actieve’ bevolking die werkloos is.

Wellicht oordeelt de regering intussen dat onderwijs niet zo belangrijk is daar de jongeren toch geen werk wacht, want de uitgaven voor onderwijs zijn sinds 2008 met ca 30 % gedaald. Talrijke instellingen zijn gesloten, de lonen van de leerkrachten gevoelig gedaald. Een ganse generatie wordt gehypoteceerd. Om de Griekse economie “competitiever” te maken is het minimumloon in de privésector van 751 naar 586 euro per maand verminderd – voor jongeren onder 25 tot 490 euro. Collectieve arbeidsovereenkomsten maakten plaats voor individuele contracten wat natuurlijk de deur openzette voor complete willekeur.

Van de 780.000 kmo’s zijn er 250.000 failliet, onder meer omdat de koopkracht van de bevolking gemiddeld met 25 % zakte. Gemiddeld, want voor een deel is de koopkracht niet verminderd, voor anderen dus veel meer dan met 25 %.

Ongezond

Massa’s werklozen, mensen met precaire contracten, het is een ramp voor de volksgezondheid. De ziekteverzekering is immers gekoppeld aan een normaal arbeidscontract. Het betekent dat minstens 3 miljoen Grieken geen ziekteverzekering meer hebben. Naast de werklozen en de precairen zijn dat ook vele zelfstandigen die de bijdragen niet meer kunnen betalen. Meer en meer mensen hebben het geld niet om zich te laten verzorgen. Het betekent bij voorbeeld dat zwangere vrouwen de kosten voor begeleiding van de zwangerschap en voor bevallen in het ziekenhuis niet kunnen betalen. Wie tandpijn heeft verbijt dat maar.

In veel ziekenhuizen loopt de werking ten gevolge van drastische besparingen in het honderd. Sommige ziekenhuizenzijn ontmanteld tot centra voor raadpleging, 10.000 ziekenhuisbedden zijn gesupprimeerd. Maar gelukkig voor de Grieken die niet moeten besparen: zij kunnen terecht in de dure privé-ziekenhuizen of ze kunnen naar het buitenland. De rest kan creperen.

Syriza

Veel Grieken zijn na al die jaren van zware klappen uitgeput. Er is zowel ontmoediging, gelatenheid als strijdlust. Ontmoediging en gelatenheid kunnen tot lage opkomst leiden. Strijdlust is het kapitaal van de linkse coalitie Syriza, met Tsipras. Die  maakt als uitgesproken opposante van de trojka kans om als sterkste partij uit de bus te komen. Vóór de rechtse Nea Demokratia van premier Antonis Samaras. Die kan rekenen op de stemmen van Grieken die niet onder de crisis leden, terwijl ze kiezers ook angst aanjaagt met wat er in geval van een linkse zege wel zou kunnen gebeuren.

De communistische KKE hoopt toch een deel kiezers terug te halen die in de nationale verkiezingen twee jaar geleden voor Syriza stemden – in die verkiezingen haalt de partij die nummer één is een pak extra zetels, zodat KKE-kiezers daarom naar Syriza overliepen. Maar meer dan 7 tot 8 % zit er niet in, wellicht minder dan de uiterst-rechtse Gouden Dageraad en ca evenveel als “De rivier” die een tv-figuur lanceerde. Pasok, die ooit een volstrekte meerderheid haalde, verbergt zich nu in een “coalitie” Olijfboom, maar dat zal de verdere afgang van die partij niet tegenhouden.

Ook na 25 mei blijft de regering Samaras aan de macht. En nu al wordt (discreet, het is campagne) gesproken over nieuwe offers. Maar zelfs bij het IMF vinden velen dat men al te veel offers heeft opgelegd. De Griekse maatschappij raakt totaal ontwricht door een beleid waarvan zelfs het IMF alleen maar het failliet kan vaststellen.