door Herman Michiel, 1 januari 2014
In juni 2013 toonde Attac-Oostenrijk in een studie aan dat de zogezegde ‘Europese steun aan Griekenland’ in werkelijkheid een massale financiële transfer naar de Europese banken is, en zelfs naar de Duitse en Franse wapenfabrikanten [i]. Een nieuwe studie, ditmaal een samenwerking tussen Ierse, Oostenrijkse en Franse andersglobalisten, deed de oefening over voor Ierland, dat door de Europese Unie nu als ‘gered’ beschouwd wordt, omdat het in 2014 geen beroep meer zal doen op Europese steunfondsen. Voor de EU is dit het klinkend bewijs dat de Troika-politiek werkt.
Attac komt tot een heel andere conclusie. We vatten hier de belangrijkste bevindingen samen; de volledige studie is beschikbaar in het Engels, het Frans en het Duits. Werkten onder andere mee: Andy Storey (lector University College Dublin), Dominique Plihon (professor financiële economie Paris XIII) en Lisa Mittendrein (Attac Oostenrijk).
Hoe het begon: Ierse belastingbetalers draaien op voor banken en speculanten
Toen de financiële crisis uitbrak (vanaf 2008 in Europa), besliste de Ierse regering om haar burgers te laten opdraaien voor de banken. In de periode 2008-2010 vloeide 76,5 miljard € Iers belastingsgeld naar Ierse financiële instellingen. Bijzonder ergerlijk is dat de Europese Centrale Bank (ECB) chantage pleegde opdat ook speculatieve hedge funds terugbetaald zouden worden, alhoewel die geen staatsgarantie genieten. “Op die manier vloeide 6 miljard euro overheidsgeld naar de speculanten”, aldus de Attac-studie. Hun identiteit is slechts ten dele bekend; het gaat onder andere om Allianz, Barclays, Crédit Suisse, Deutsche Bank, Goldman Sachs, HSBC, Société Générale…
Langer werken: tegen de vergrijzing of voor de banken?
Om de banken te herkapitaliseren, werd voor 10 miljard € gegraaid bij NPRF (National Pensions Reserve Fund), een fonds aangelegd om in de toekomst de pensioenen van ambtenaren te kunnen betalen. Eind 2013 werd zelfs beslist om het NPRF volledig als investeringsfonds om te turnen, omdat pensioengaranties volgens de regering ‘geen prioriteit’ meer zijn. Ook op andere manieren werd de bevolking bestolen: verhoging van de BTW, verlaging van de kinderbijslag, halvering van de werkloosheidsuitkering voor jongeren, verdrievoudiging van het collegegeld (tot 2500 €). Sinds 2008 bedraagt de sociale factuur aldus 28 miljard €. Maar dat is niet alles voor wat de sociale ellende betreft.
Armoede, werkloosheid, emigratie
Een derde van de bevolking is bedreigd met armoede, één op tien lijdt honger. Het inkomen van de 10% armsten daalde met 26%, dat van de 10% rijksten steeg met 8%. De werkloosheid bedraagt 13%, het dubbel van voor de crisis. Zevenentwintig procent van de jongeren zitten zonder werk. In de voorbije 4 jaar emigreerden 300.000 mensen (op een totale bevolking van 4,6 miljoen), de helft van de 18-24-jarigen heeft plannen in die richting. Zes jaar geleden was Ierland nog het land met de grootste netto-immigratie.
En de staatsschuld … groeit
In 2007 bedroeg de Ierse staatsschuld 25% van het BBP. Het land was daardoor een van de ‘deugdzaamste’ van Europa (de Duitse schuld bedroeg bv. 65%). De redding van de banken deed die schuld echter oplopen tot 91% in 2010, en anno 2013, na vier jaar Troikabestuur in Dublin, zal de overheidsschuld opgelopen zijn tot naar schatting 124%. Dat belette de Duitse minister van financiën Wolfgang Schäuble niet om in oktober nog te verklaren:”Ierland heeft gedaan wat het moest doen, en nu gaat alles er goed.”
Toppunt is dat de ‘geredde’ banken nu niet eens bereid zijn krediet te verlenen aan de economie. In het laatste kwartaal werd de helft van de door kleine en middelgrote ondernemingen gevraagde leningen verworpen…
[i] Zie “Over de Europese ‘steun’ aan de Grieken” en de verwijzingen daarin.