Het Verdrag van Lissabon werd op de Europese top van Lissabon op 13 december 2007 ondertekend en trad in werking op 1 december 2009. Het was een kunstgreep om de ‘Europese Grondwet’, die door de referenda in Frankrijk en Nederland (2005) was verworpen, toch door te voeren.  Het Verdrag van Lissabon is inhoudelijk dan ook  grotendeels identiek met de verworpen ‘grondwet’. (In een referendum in 2008 verwierpen de Ieren het Verdrag van Lissabon; opnieuw werd een kunstgreep uitgehaald door in 2009 het referendum over te doen; het kreeg toen wel een meerderheid.)

Het eigenlijke Verdrag van Lissabon is een reeks amendementen op de twee basisverdragen van de Europese constructie:

• Het Verdrag van Rome, in 1957 gesloten tussen België, Duitsland, Frankrijk, Italië, Luxemburg en Nederland, waarmee de EEG (Europese Economische Gemeenschap) werd opgericht. Sinds het Verdrag van Maastricht (1992) spreekt men van het EG-verdrag.
• Het Verdrag van Maastricht (ondertekend in 1992), waarmee de Europese Unie (EU) werd opgericht; men spreekt dan ook van het EU-verdrag.

Belangrijke ingrediënten van het Verdrag van Lissabon waren o.a. een verruiming van de bevoegdheden van het Europees parlement, de promotie van de Raad van staats- en regeringsleiders (‘Europese Raad’) tot officiële instelling met een permanente voorzitter (momenteel Herman Van Rompuy), de invoering van een ‘Hoge Vertegenwoordiger voor Buitenlandse Zaken’ (momenteel Catherine Ashton), meer stemmen per gekwalificeerde meerderheid in de Raad van ministers (in plaats van unanimiteit), …

Naast de eigenlijke amendementen op het EG- en EU-verdrag bevat het verdrag van Lissabon dan nog tientallen protocollen en verklaringen (interpretatie,  restrictie …).

Als verzameling amendementen op twee verdragen is het verdrag van Lissabon onleesbaar. Wie de betekenis ervan wil bestuderen, doet beter beroep op een ‘geconsolideerde’ versie van het EG- en het EU-verdrag, een versie dus waarin de amendementen van het Verdrag van Lissabon zijn verwerkt.

De geconsolideerde versie van het EG-verdrag (het verdrag van Rome dus) wordt  het  Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie of  Werkingsverdrag genoemd, afgekort VwEU. (Engels: TFEU, Frans: TFUE). De tekst (in het Nederlands, 201 blz., gevolgd door 200 blz. protocollen etc.  vindt u hier (pdf).

De geconsolideerde versie van het EU-verdrag (verdrag van Maastricht) wordt  het  Verdrag betreffende de  Europese Unie genoemd, afgekort VEU. (Engels: TEU, Frans: TUE). De tekst in het Nederlands vindt u hier (pdf, 33 blz voor het verdrag zelf maar gevolgd door 200 blz protocollen etc.)

En hier de beide samen in html-versie (dus zonder download).